Kachels en haarden, voor sfeer en warmte in huis

Een kachel of haard zorgt voor sfeer, warmte en gezelligheid in huis. Zeker in de winter, wanneer het buiten koud is en je binnen kan genieten van een knapperend haardvuurtje of je voetjes kan opwarmen aan een gaskachel. Tegenwoordig is er zoveel keuze in kachels en haarden: van een open haard en houtkachel tot een gashaard, elektrische haard of speksteenkachel. Daarom geven we hieronder een woordje uitleg waar je zeker op moet letten bij het uitkiezen van de juiste kachel of haard, zoals het rendement, de veiligheid, gezondheid en uiteraard de vormgeving.

Kachels

Kachels zijn vooral bedoeld om warmte vrij te geven, het rendement van een hedendaagse houtkachel ligt dan ook tussen de 75% en 85%. Een kachel is daardoor een zeer milieuvriendelijk manier om een woning te verwarmen. Kachels zijn vrijstaand en hebben daardoor als bijkomend voordeel dat ze veel stralingswarmte afgeven. Tegenwoordig zijn er talloze verschillende soorten kachels. Niet alleen in design, maar ook in het type brandstof dat verbrand wordt:

  • gaskachel
  • houtkachel
  • houtpellet kachel
  • turfkachel
  • kolenkachel
  • oliekachel, op huisbrandolie (mazout)
  • petroleumkachel, op petroleum (kerosine)
  • accumulatiekachel
  • speksteenkachel
  • allesbranders die meerdere soorten brandstof gebruiken, zoals hout, turf en steenkool.

Haarden

Een haard zorgt vaak voor sfeer en gezelligheid, zeker wanneer deze zich centraal in het interieur bevindt. Zie je in oude woningen vaak marmeren haarden opduiken tegenwoordig is er een ruimere keuze in haarddesign. Zo kan je afhankelijk van de stijl van een woning voor hoek- of tunnelhaarden kiezen, of een haard met 3 of 4-zijdig glas waarbij een ruimer zicht op het vlammenspel gecreëerd wordt.  Kies je voor een open haard, dan wil dit zeggen dat er geen glazen paneel voor zit.

Brandstoffen voor kachels en haarden

Er zijn tegenwoordig zoveel haarden en kachels, dat er ook veel keuze is in het type brandstof. Hout, gas of houtpellets zijn de meest gebruikte brandstoffen voor kachels en haarden. De keuze berust en ook hier geldt weer: kies de brandstof naar uw eigen wensen.

  • Hout als brandstof Hout stoken in kachels en haarden geeft het mooiste vlambeeld en het geluid van echt vuur. Het is bovendien vrij goedkoop en geeft veel warmte.
  • Gas als brandstof Kies je voor een gaskachel of gashaard, dan geeft dit een hoog rendement. Ook zijn gashaarden en gaskachels eenvoudig te bedienen met een afstandsbediening en vragen ze het minste onderhoud. Gas biedt verreweg de ruimste keuze in verschillende modellen.  
  • Houtpellets als brandstof Houtpellets is een zeer zuinige brandstof die dankzij haar zuivere verbranding voor weinig as in de aslade zorgt. Hierdoor is ook bij houtpellets weinig onderhoud nodig. Ze geven veel warmte af en je hoeft ze niet vaak bij te vullen dankzij hun autonome werking. De elektronische sturing zorgt voor een eenvoudige bediening.

Kachel of haard: gezelligheid versus warmte

Wanneer je je huis wil verwarmen met een haard of kachel, moet je in de eerste plaats kijken hoeveel warmte het zal genereren in verhouding tot het verbruik. Een open haard is erg gezellig en sfeervol, maar is met een rendement van rond de 20% niet echt geschikt als verwarming. Bij nieuwe, energiezuinige woningen die luchtdicht moeten zijn, is een open haard sowieso uitgesloten. Vuur heeft veel zuurstof nodig en trekt door het schoorsteeneffect veel frisse lucht van buiten de woning in, zodat de rest van het huis juist afkoelt.

Is het je dus enkel voor de gezelligheid en de vlammen te doen, dan kan je kiezen voor een elektrische haard. Het vuurbeeld is de laatste jaren veel realistischer geworden en oogt dus erg sfeervol. Sommige modellen hebben ook een warmtestand, maar dit is meestal niet voldoende om een volledige ruimte te verwarmen.

Hoog Rendement kachels

Tegenwoordig zijn er HR (Hoog Rendement) kachels op de markt die een veel hoger rendement hebben dan haarden, van wel 60% tot 80%. Of zelfs meer, zoals gaskachels met een dubbele verbranding waarbij dankzij een tweede luchttoevoer de nog onverbrande gassen toch verbrand worden voor ze de schoorsteen in gaan. Daardoor halen ze rendementen van wel 80% tot 90%!  

HR kachels zijn meestal voorzien van een imitatievuur, dat vaak nauwelijks te onderscheiden is van een echte houtkachel of haard. Grote voordeel is dat je niet hoeft te slepen met houtblokken. Wil je duurzaam bouwen, dan kan een accumulatiekachel een goede keuze zijn. De tegels of spekstenen waarvan ze gemaakt zijn, absorberen de warmte en geven die langzaam weer af. Door slechts enkele uurtjes te stoken, blijft je woning een hele dag warm. Daarbij halen ze een rendement van gemiddeld 80% tot 90%.

De totale warmteafgifte en het rendement bij inbouwhaarden zijn minder groot dan bij vrijstaande kachels. Het voordeel is echter dat ze minder plaats innemen en veiliger zijn. Bij een inbouwhaard kan je kiezen tussen een traditioneel houtvuur of een gashaard.

Veiligheid en gezondheid

Wanneer je een kachel of haard in huis hebt, komen er bij de verbranding zowel in huis als buiten uit de schoorsteen gassen en deeltjes vrij die de luchtwegen kunnen irriteren. Zijn er familieleden met astma of gevoelige longen? Kies dan niet voor een open haard of houtkachel, maar voor een gaskachel of een accumulatiekachel die op basis van stralingswarmte werken.

Groot of klein vermogen?

Wanneer je twijfelt over een groot of klein vermogen, kies dan voor een klein vermogen. Is het vermogen van een kachel of haard te groot, dan zal de kachel nooit op de maximale stand staan, met een onvolledige verbranding tot gevolg. Hierdoor wordt niet alleen het rendement verlaagd, maar het kan ook de productie van schadelijke gassen, zoals koolstofmonoxide veroorzaken.

Schone verbranding

Verbranding is een ander risico. Vroeger kwamen schoorsteenbranden regelmatig voor, maar dit was meestal te wijten aan onkunde bij het installeren van houtkachels of de schoorstenen. Tegenwoordig zullen alle Hoog Rendement kachels zorgen voor een zo volledig mogelijke verbranding van gassen waardoor er weinig of geen uitstoot meer is langs de schoorsteen.